رویکردهای پژوهشی اگرچه در اسناد بالادستی نظام آموزشی کشور مورد توجه قرار گرفته است اما تا تبدیل شدن این رویکردها به جریانی دائمی در مدارس راهی طولانی در پیش است.
به گزارش خبرنگار مهر، هفته پایانی آذر هر ساله به نام دهه پژوهش نامگذاری شده است و هدف از این نامگذاری ترویج فرهنگ تحقیق، تقویت روحیه پرسشگری و آشنایی دانشآموزان با روشهای علمی پژوهش عنوان میشود. اما واقعاً سوال اینجاست که این نامگذاری و تأکیدهای کوتاه مدت و دورهای تا چه حد میتواند پژوهشگری را در میان دانش آموزان توسعه دهد.
در این دهه، برنامههای متنوع آموزشی و فرهنگی در مدارس و مناطق آموزشی برگزار میشود؛ برگزاری کارگاههای آشنایی با روش تحقیق، آموزش نحوه جستوجوی منابع معتبر، تهیه تحقیق و مقاله، معرفی پژوهشگران برتر و نمایش دستاوردهای پژوهشی دانشآموزان از جمله این اقدامات است.
برپایی نمایشگاهی از پروژهها، تحقیقات و دستسازههای علمی دانشآموزان معمولاً پای ثابت برنامههای دهه پژوهش است که نقش زیادی در افزایش انگیزه و خلاقیت نوجوانان دارد
وزارت آموزش و پرورش نقش بسیار مهم و زیربنایی در رشد و نهادینهسازی پژوهش دارد؛ علت آن هم کاملاً مشخص است؛ وقتی نخستین برخورد نظاممند دانشآموزان با تفکر علمی در مدرسه شکل میگیرد؛ طبیعی است که در مدارس پژوهش جدی گرفته میشود و اگر قرار است نوجوان پژوهشگر شود، این مدرسه و معلم است که باید در این مسیر دانشآموز را تربیت و خلاقیتهای وی را شکوفا کنند.
محورهای کمک آموزش و پرورش در توسعه رویکردهای پژوهشی در کشور
نقش مدارس در رشد پژوهش میتواند در چند محور اصلی تبیین شود: نخست، گنجاندن پژوهش در برنامههای درسی است. وزارت آموزش و پرورش میتواند با طراحی محتواهای آموزشی مبتنی بر پرسش، تحقیق و حل مسئله، دانشآموزان را از حفظمحوری به سمت تفکر پژوهشمحور هدایت کند و مهارتهایی مانند جمعآوری اطلاعات، تحلیل دادهها و نتیجهگیری علمی را آموزش دهد. این رویکرد در سالهای اخیر مورد توجه آموزش و پرورش قرار گرفته به گونهای که در دوره ابتدایی دروس با پرسشگری همراه شده و با حذف نمره در ارزشیابیهای کلاسی از فعالیتهای درسی حفظی به سمت تفکر و ارائه راهکار حرکت کرده است. در دوره متوسطه اگرچه پژوهش رنگ و بویی تخصصیتر دارد با این حال دانش آموزان همین مقطع هم نسبت به دهه گذشته از رویکردهای بیشتری در تحقیق و پژوهش بهره میبرند.
محور دوم، توانمندسازی معلمان است. علاوه بر جذب و استخدام معلمان پژوهشگر در آزمونهای استخدامی، برگزاری دورههای ضمن خدمت، کارگاههای روش تحقیق و حمایت از معلمان پژوهشگر باعث میشود معلم خود الگوی پژوهشگری باشد و این روحیه را به دانشآموزان هم منتقل کند.
محور سوم، ایجاد فضا و امکانات پژوهشی است. تجهیز مدارس به کتابخانههای فعال، آزمایشگاهها، کارگاههای علمی و دسترسی به منابع دیجیتال معتبر، زمینه انجام پژوهشهای دانشآموزی را فراهم میکند. به دلیل عدم تحقق کامل عدالت آموزشی و در دسترس نبودن امکانات آموزشی چندان برای همه دانش آموزان، این محور چندان در دسترس همه داشتن آموزان نیست.
محور چهارم، حمایت و انگیزهبخشی وزارت آموزش و پرورش است. بزرگترین نهاد تعلیم و تربیت در کشور میتواند با برگزاری جشنوارهها، مسابقات پژوهشی، نمایشگاههای علمی و تقدیر از پژوهشهای برتر، انگیزه دانشآموزان و معلمان را برای فعالیتهای تحقیقاتی افزایش دهد. البته هر ساله چنین برنامههایی توسط وزارت آموزش و پرورش انجام میشود اما برنامهها به دلیل محدود بودن منابع و کم توجهی چندان رونق ندارند و عمده دانش آموزان اصلاً از این برنامهها مطلع نمیشوند.
محور پنجم، ضرورت پیوند پژوهش با مسائل واقعی جامعه است. هدایت پژوهشهای دانشآموزی به سمت حل مشکلات محیطی، اجتماعی و آموزشی، موجب کاربردی شدن پژوهش و تقویت حس مسئولیتپذیری در دانشآموزان میشود؛ چه بسا درخشش یک دانش آموز در یک منطقه با پژوهشی اثر گذار موجب رشد اعتلای منطقه و شهر خود شده و در میان همسالانش هم این رویکرد پژوهشی تکثیر شود.
در مجموع، وزارت آموزش و پرورش با سیاستگذاری درست، حمایت مستمر و فراهمسازی بسترهای لازم، میتواند پژوهش را به بخشی جداییناپذیر از فرآیند یاددهی–یادگیری تبدیل کرده و زمینهساز رشد علمی نسل آینده شود.
کاظمی بارها گفته است که هیچ تصمیمی در نظام تعلیم و تربیت نباید بدون پشتوانه پژوهشی گرفته شود و پژوهش، خلاقیت و نوآوری را مسیر حل مسائل آموزشی دانسته است.
وزیر آموزش و پرورش پژوهش را یکی از ستونهای اصلی برای پیشبرد اهداف وزارتخانه خود خوانده است با این حال شاید مهمترین برنامه وزیر در توسعه پژوهش را بتوان حمایت از جشنوارهها و تجلیل پژوهشگران در مراسمهای ملی مثل جشنواره پژوهشگران و فناوران آموزشی، عنوان کرد. برنامههایی که اگرچه بازتاب رسانهای دارند اما چندان عمیق و اثرگذار برای توسعه رویکرد پژوهشی نیستند..
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، به عنوان یکی از نهادهای سیاستگذار در توسعه پژوهش در مدارس، شغل و نقش والدین و میزان توجه به آنها در دوره ابتدایی و میزان اعتمادبهنفس دانشآموزان را در رشد پژوهش در میان دانش آموزان مهم و تأثیرگذار دانست.
وی با بیان اینکه یافتههای پژوهشی نشان میدهد میزان علاقه دانشآموزان به مطالعه، علاقه معلمان به شغل خود و زمان آموزش از عوامل مهم دیگر در توسعه پژوهش هستند، گفت: در کشور ما آموزش و پرورش و دانشگاهها اولین بخشی است که تعطیل میشوند، در حالی که از نظر زمانی نیز نسبت به بسیاری از کشورهای دنیا تعطیلات بیشتری داریم. در پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش همه فعالیتها بر اساس یک سند راهبردی انجام میشود که متناسب با برنامه هفتم پیشرفت تدوین شده و جایگاه مورد انتظار کشور را مشخص میکند.
محبی درباره سامانههای پژوهشی فعال در کشور هم گفت: سامانه سیما که پژوهشکدهها در آن مستقر هستند، به زودی در سطح استانها نیز فعال میشود تا امکان بارگذاری و استفاده از پژوهشها فراهم شود همچنین سامانه جامع اطلاعات علمی در حال تکمیل است تا همه پژوهشها و فعالیتهای علمی مرتبط با آموزش و پرورش، در گام نخست در سطح ملی و سپس بینالمللی، در دسترس معلمان قرار گیرد. وی به جشنواره ملی پژوهش اشاره کرد و گفت: این جشنواره در هشت محور از جمله دانشآموز پژوهشگر فناور، معلم پژوهنده، فرهنگی پژوهشگر فناور، پژوهش برتر و شورای تحقیقات استان برتر برگزار شد.
رشد پژوهش در کشور در سالهای اخیر غیرقابل کتمان است با این حال میزان فعالیتهای پژوهشی خصوصاً پژوهشهای اثرگذار و دنبالهدار و رویکردهای غیرموقتی در میان دانش آموزان بسیار ناچیز است. کم توجهی به پژوهش در مدارس دولتی بیشتر احساس میشود و اگر معلم و مدرسه چندان علاقه مند به پژوهشگری و رویکردهای جستجومحور در میان دانش آموزان نباشد؛ این فعالیتها در آن مدرسه رونقی نخواهد داشت.
کد خبر 6689613 
علی قدمی
-
استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر پژوهشگر برگزیده استان تهران شد
-
۶۳۰ تیم در مسابقات آزمایشگاه علوم تجربی در ایلام حضور دارند
-
برترینهای پژوهش و فناوری در جشنواره دانشگاه تهران تقدیر شدند
-
آموزش و فرهنگسازی؛ نسخه نجاتبخش کاهش تلفات در حوادث صنعتی و شهری
-
افتتاح نخستین نمایشگاه کتابهای حسیلمسی ویژه کودکان استثنایی در سنندج
-
همیار سمپاد بستری برای رشد و ایفای نقش دانش آموزان سمپادی
-
امانی: توجه بیشتر به مدرسه سیاست وزارت آموزش و پرورش است
-
حجم کتب درسی زیاد است؛ گلایه دانش آموزان از کیف و کولههای سنگین
-
اطلاعیه قطعی آب در تبریز
-
ایتالیا: بومرنگ تحریمها علیه روسیه، اروپا را فلج کرده است
-
تردد در دو بزرگراه همت و حکیم سنگین است
-
احراز تخلف در پذیرش برخی دانشجویان پیام نور ؛ آخرین اقدام وزارت علوم
-
ابراهیمپور: تقویت بودجه فرهنگی باید به یک اجماع راهبردی ملی تبدیل شود
-
صفحه نخست روزنامه های استان فارس سه شنبه ۲۵ آذرماه
-
ضرورت انسجام رسانهای برای بازتاب شایسته اجتماع میلیونی نیمه شعبان
-
درگیری مسلحانه با اشرار در ایرانشهر
-
مدارس تا چه حد از رویکردهای پژوهشی دانش آموزان استقبال میکنند؟
-
کیفیت هوای اصفهان قابل قبول است
-
فعالیت مدارس فارس فردا سه شنبه ۲۴ آذرماه غیرحضوری شد
-
ورود سامانه بارشی جدید به کشور از سهشنبه؛ صدور هشدار برای ۱۵ استان
-
بارش باران در بندرعباس آغاز شد
-
واژگونی اتوبوس در محور نطنز اصفهان با ۹ مصدوم و ۱۳ فوتی
-
ارسال بیش از ۷۰ اثر به نخستین رویداد ملی استارتاپی آبادان
-
بارش شدید باران در پارسیان
-
وقوع بارشهای سیلابی در راه ۴ استان؛ کاهش تدریجی بارندگی از هفته آینده
-
اظهارات ساپینتو بعد از تساوی مقابل خیبر
-
واکنش مدیر رسانهای استقلال به حواشی پس از بازی با خیبر
-
برف و باران سراسر کشور را فرا میگیرد؛ راهداری در آمادهباش کامل
-
روزنامههای ورزشی دوشنبه ۲۴ آذر ۱۴۰۴
-
روزنامههای اقتصادی دوشنبه ۲۴ آذر ۱۴۰۴
-
روزنامههای صبح دوشنبه ۲۴ آذر ۱۴۰۴
- تور شفق قطبی
- تعمیر کامپیوتر تهران
- ایمپلنت دندان
- استعلام شرکت با کد ملی
- آلپاری
- تبلیغات گوگل ادز
- فروش خودرو کارکرده
- خرید دستگاه تصفیه آب
- تبلیغ در گوگل
- چاپ کارت ویزیت
- سرور اچ پی
- تور شفق قطبی اقساطی
- خرید دام زنده
- مهرینو
- تهران تایمز
- روزنامه آگاه
